باشگاه انديشه كه چندي است مورد توجه جامعه فرهيخته كشور قرار گرفته ديروز يكي ديگر از مجموعه همايش هاي خود را برگزار كرد. اين همايش كه نخستين نشست از مجموعه «كاوشي در تاريخ مطبوعات از ابتدا تاكنون» محسوب، و با عنوانِ كلي «كاغذ اخبار» برگزار مي شد، به گفتار دكتر انور خامه اي در باب مقايسه مطبوعات سال هاي ملي شدن صنعت نفت با مطبوعات فعلي اختصاص داشت.

نكته بسيار جالب توجه و مهم در اين همايش كه مي توان گفت در دوره معاصر بي نظير است، حضور بزرگاني از نحله هاي مختلف بود كه با گفتار و سخنانِ خود زينت بخش محفل و ياري رسانِ كارآمدي اين نشست بودند. دكتر انور خامه اي، ميهمان اصلي، خود از فعالان سياسي دهه هاي دوم و سوم قرن حاضر و از تئوريسين ها و متفكران بزرگ فلسفي ـ اجتماعي است كه با كتاب مشهور «تجديد نظرطلبي از ماركس تا مائو» ستايش هربرت ماركوزه فيلسوف بزرگ قرن بيستم را برانگيخت. ديگر حاضران عبارت بودند از :

دكتر علي نقي منزوي، نويسنده، مترجم و پژوهشگر و واضع نظريه گنوسيسم اسلامي ـ دكتر عنايت اله رضا، فعال سياسي دهه هاي دور، مهاجر خواسته و ناخواسته در ساليان گذشته، پژوهشگر برجسته علمي ـ دكتر ناصر تكميل همايون، استاد دانشگاه و از فعالان سياسي پيش از انقلاب ـ مسعود برزين، روزنامهنگار، نويسنده، و از محققين بنام در عرصه تاريخ مطبوعات نيز محسوب مي گردد. و دكتر هوشنگساعدلو، از فعالان نيروي سوم و جامعه سوسياليست ها و نيز جناب آقاي محمد تركمان، مورخ سرشناسِ معاصر كه آثاري ارزنده را در زمينه تاريخ معاصر ارائه داده اند.

   حضور اين فرهيختگان كه همگي از تجربه داران و فرزانگان اين سرزمين به شمار مي آيند مـوجب به وجود آمدن فـضايي سرشار از بحث و گفتگو و در عين حال مملو از صميميت شد.

دكتر انورخامه اي ضمن تأكيدبراينكه بازترين وآزادترين حيطه فعاليت براي مطبوعات درسالهاي ملي شدن صنعت نفت بود، يادآور شد كه در آن دوران نيز عده اي كه نبايد به آنان روزنامه نگار گفت در جرايد خود از هيچ گونه هتاكي و بي حرمتي نسبت به مخالفان حتي رادمردي چون دكتر مصدق خودداري نمي كردند. مسعود برزين نيز ضمن سپاسگزاري از اينكه چنين مجمعي براي ديدار مجدد دوستان فراهم شده، اظهارداشت علاوه بر سخنان مطرح شده، رضايت خاطر من بيشتر به اين جهت است كه پس از 55 سال دكتر انور خامه اي را ملاقات مي كنم. آن ملاقات در سال 1325 در كنفرانس ملي 21 دولت و به عنوان نمايندگان مطبوعات ايران در پاريس صورت گرفت و من از سال 1325 تاكنون ايشان را نديده بودم.

اين‍جملات‍رامسعود برزين‍درحالي‍اداكرد كه‍تابلويي زيبا برديوارپشت سراو نصب شده بود بابيت زيباي:

                        روز وصل دوستداران ياد باد     ياد باد آن روزگاران ياد باد

محمد تركمان، مورخ مطرح تاريخ معاصر ضمن برشمردن روزنه هاي نفوذ حزب توده به درون فرهنگ و اجتماع ايران در سال هاي دور، بر

اهميت توطئه هاي امپرياليستي پاي فشرد، و گفت اكنون نيز همان تندروي ها و راديكاليسم، به نوعي ديگر در جامعه ريشه دوانده در حاليكه بايد از فضاي باز به وجود آمده استفاده برد و تلاش نداشت كه سريعا“ به آرمان ها رسيد و يا براي گذشته ها تلافي و انتقامي صورت گيرد.

دكتر عنايت اله رضا، متفكر بزرگي كه ساليان دراز خاموشي گزيده بود ضمن تأكيد بر اينكه جامعه ما نيازمند فرايند دموكراتيزاسيون است يادآور شد كه هر بار به دليلي و به وسيله دست هايي جلوي اين فرايند در دوره هاي مختلف تاريخي از مشروطه به بعد گرفته شده است. از طرف ديگر نبايد از ياد برد كه انقلاب در كل دو وجه و دو مرحله دارد، ابتدا تخريب و پس از آن ساختن و سازندگي كه در اين مرحله بايد رويكردي جداگانه در پيش گرفت. دكتر هوشنگ ساعدلو نيز از به وجود آمدن چنين مجمع و همايشي ابراز رضايت كرد و اظهار اميدواري كرد كه جلسات آتي نيز با حضور فرهيختگانو به شكل منسجم و منظم برگزار گردد. زينت بخش اين نشست تابلويي زيبا بود با عنوان«يادآر، زشمع مرده ياد آر». شعري كه دهخدا در سوگ صور اسرافيل، روزنامه نگار شهيد سروده بود و خود تبديل به نمادي براي روزنامه نگاري و آزاديخواهان شد. متن كامل و مشروح اين نشست در شماره هاي آينده چاپ خواهد شد، و قابل ذكر است كه مجموعه همايش «كاغذ اخبار ـ كاوشي در تاريخ مطبوعات از آغاز تاكنون» هر دوشنبه با حضور فرهيختگان در باشگاه انديشه تقاطع صبا و بزرگمهر برگزار مي شود و هر هفته از منظري نوين و متفاوت و با حضور صاحب نظران و پيشكسوتان عرصه مطبوعات و اهل قلم، به اين تاريخ پرفراز و نشيب و عبرت آموز نگريسته مي شود.